Navigation – Plan du site

AccueilNuméros118ChroniquesLe Carnaval des Ombres

Chroniques

Le Carnaval des Ombres

Le Carnaval des Ombres
Le Carnaval des Ombres
Daniel Weyssow
p. 28-29
Cet article est une traduction de :
Le Carnaval des Ombres [fr]

Résumés

Théâtre. En grande pompe et fanfare, ce one man show traite d’une question toujours délicate et épineuse : quelle fut exactement l’attitude des habitants des « cantons rédimés »

Haut de page

Texte intégral

1Is het zo dat de mensen uit de regio Eupen–Malmedy–Sankt-Vith, die door het Verdrag van Versailles werd aangehecht aan België ter compensatie voor de geleden oorlogsschade, sympathiseerden met de Duitsers in 40-45? Op 23 september 1941 vaardigde het Rijk een decreet uit om het gebied aan te hechten, zoals het dat eerder deed met de Elzas en Lotharingen. Maar wat weten we eigenlijk over de gevolgen van die annexatie? Achtduizend dienstplichtigen werden opgenomen in de Wehrmacht en naar het Oostfront gestuurd. Amper de helft kwam terug. Daarnaast werden Sankt-Vith en Malmedy bijna volledig verwoest tijdens het Ardennenoffensief.

2Serge Demoulin kwam op het idee om dit stuk te schrijven nadat hij meermaals kwetsende opmerkingen over zijn eigen afkomst had gekregen: ‘Nee beste vriend, ik kom niet van bij de moffen, ik kom van bij de Belgen, ik ben van de Oostkantons. Die horen bij België sinds 1920 maar werden tijdens de oorlog door nazi-Duitsland geannexeerd. […] De rest van het land was bezet tot in 1944, niet geannexeerd.’ Demoulin vond het hoog tijd om dit misverstand uit de wereld te helpen.

Serge Demoulin.

Serge Demoulin.

© Alessia Contu.

3Het stuk werpt een nieuw licht op de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en schept klaarheid in de benevelde carnavalssfeer die op de scène heerst. Er wordt gezongen en gedronken tot het vuurwerk uiteenspat, en de façade afbrokkelt die de maskers moeten symboliseren. Wanneer de onschuld is herwonnen en het verleden is bezonken, gaat iedereen verder met een licht gemoed. De inwoners van de Oostkantons waren geen Duitse marionetten. Natuurlijk hebben veel mensen gehoorzaamd aan de bezetter, maar er werden er uiteindelijk niet méér veroordeeld voor collaboratie dan in andere bezette gebieden. Men voelde zich nog steeds even sterk verbonden met België, zo blijkt uit het verhaal van een kind dat werd terechtgewezen door zijn leraar omdat hij weigerde het portret van Hitler te groeten. Een buur met goede bedoelingen fluisterde de jongen toe: ‘Luister, kleine poyon (schat), en onthoud dit goed: drie liter in het Duits, dat is drei liter. Als je morgen langs het portret van die gek loopt, hou dan halt, groet, en zeg drei liter! Zo kunnen jij en je ouders met een gerust hart slapen.’

Serge Demoulin.

Serge Demoulin.

© Alessia Contu.

4Het verhaal van de Oostkantons is niet erg bekend, en volgens de dramaturg komt dat door de houding van de Belgische regering die in ballingschap was in Londen. Omdat die nooit officieel heeft gereageerd op de annexatie, is het vandaag moeilijk om de gevolgen in te schatten van de gedwongen rekruteringen. We weten betrekkelijk weinig over de historische banden tussen de Oostkantons en Duitsland, maar toch heeft het oorlogsverleden van die gebieden voor veel onrust en onbegrip gezorgd binnen families en bij de bevolking. Mensen maken er nog steeds onheuse opmerkingen over. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de kwestie erg gevoelig ligt bij de betrokkenen, en dat zij graag het volledige verhaal vertellen. Theater kan een manier zijn om de bevolking te sensibiliseren. Hier roept het alvast het gevoel van malaise op in een doordringende en bombastische, maar tegelijk scherpe en wrange enscenering. Toch zou een politieke geste niet overbodig zijn. Een nauwkeurig rapport over de annexatie en de gevolgen daarvan op de burgerbevolking zou een tegenwicht kunnen bieden voor het stilzwijgen van de regering in september 1941. Zo komt er misschien eindelijk opheldering over deze geschiedenis. In afwachting voert Serge Demoulin al bijna twee jaar lang met veel brio en creativiteit dit stuk op in Brussel en het zuiden van het land. Het schouwspel heeft een onmiskenbare pedagogische waarde, maar de carnavaleske en groteske scènes spreken ongetwijfeld een breder publiek aan.

5Meer info:
Een productie van Rideau de Bruxelles, in samenwerking met het Festival Paroles d’
Hommes en AMAPAC (Malmedy).
Volgende voorstellingen: van 19 mei tot 20 juin
 2015 in Théâtre Le Public, Braemtstraat 64-70, 1210 Brussel. Info en reserveringen: 0800 94444.

Haut de page

Table des illustrations

Titre Serge Demoulin.
Crédits © Alessia Contu.
URL http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1244/img-1.jpg
Fichier image/jpeg, 112k
Titre Serge Demoulin.
Crédits © Alessia Contu.
URL http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1244/img-2.jpg
Fichier image/jpeg, 80k
Haut de page

Pour citer cet article

Référence papier

Daniel Weyssow, « Le Carnaval des Ombres »Témoigner. Entre histoire et mémoire, 118 | 2014, 28-29.

Référence électronique

Daniel Weyssow, « Le Carnaval des Ombres »Témoigner. Entre histoire et mémoire [En ligne], 118 | 2014, mis en ligne le 01 octobre 2015, consulté le 16 avril 2024. URL : http://journals.openedition.org/temoigner/1244 ; DOI : https://doi.org/10.4000/temoigner.1244

Haut de page

Auteur

Daniel Weyssow

Articles du même auteur

Haut de page

Droits d’auteur

Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés), sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.

Haut de page
Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search