Gewestelijke financiering van de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling. Brussel en de doelstelling "Europa 2020"
Notes de la rédaction
Dit is het persbericht over het artikel van Hervé Devillé, gepubliceerd op 22 december 2014. Lees het artikle.
Onze economie wordt steeds meer een kenniseconomie. Daarom heeft de Europese Unie zich in haar programma « Europa 2020 » tot doel gesteld haar lidstaten ertoe aan te moedigen 3 % van hun bruto binnenlands product (BBP) te besteden aan onderzoek en ontwikkeling (O&O). België heeft beslist om die doelstelling na te streven. Het beleid inzake financiering en ondersteuning van het onderzoek maakt, zoals heel wat andere beleidsvelden in ons land, deel uit van een complex institutioneel landschap: het fundamenteel onderzoek wordt hoofdzakelijk gefinancierd door de Gemeenschappen, het toegepast onderzoek door de Gewesten en de federale Staat stelt de onderzoekers gedeeltelijk vrij van bedrijfsvoorheffing, zowel in de bedrijven als in de universiteiten en openbare onderzoeksinstellingen.
Aangezien meerdere gezagsniveaus bevoegd zijn voor het O&O-beleid, is het evalueren van de mate waarin België de doelstelling van 3 % haalt, geen sinecure, vooral niet als die evaluatie vanuit gewestelijk standpunt en meer bepaald vanuit Brussels standpunt wordt gemaakt. Dat vereist onder meer een evaluatie van de O&O-uitgaven die de Gemeenschappen op het Brussels grondgebied doen.
In nummer 82 van Brussels Studies kiest Hervé Devillé resoluut voor een benadering per Gewest, waardoor zijn artikel een nuttige aanvulling is op de werken die de kwestie vanuit het standpunt van de Gemeenschappen bestuderen en bijgevolg geen aandacht besteden aan de Brusselse cijfers. De auteur is economist aan de Université libre de Bruxelles en de Université catholique de Lille. In zijn artikel splitst hij de O&O-uitgaven op het niveau van de Gemeenschappen uit over de Gewesten om aldus de geconsolideerde O&O uitgaven van de Gewesten te berekenen. Zijn analyse poogt zodoende de door de Gewesten geleverde inspanningen toe te lichten aan de hand van prognoses van het BBP, van de O&O uitgaven en van de uitsplitsing ervan tussen de openbare en privésector tegen 2020.
De geconsolideerde openbare O&O-uitgaven zouden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0,87 % van het BBP bedragen in 2020, als de tussen 2005 2011 vastgestelde groeivoet van 6,25 % wordt behouden. De O&O-uitgaven van de privésector zouden 1,02 % van het BBP bedragen in 2020, als de tussen 2005-2011 vastgestelde groeivoet van 6,51 % wordt behouden. Op basis van de werkhypotheses zouden de (openbare en private) O&O uitgaven samen van het Brussels Gewest slechts 1,9 % van het BBP bedragen in 2020. Dat komt vooral omdat de private O&O-uitgaven op het gewestelijk grondgebied ontoereikend zijn. Het Vlaams Gewest zou de vooropgezette 3% nagenoeg halen in 2020 en het Waals Gewest zou zelfs beter doen. Op nationaal vlak zou België aldus de doelstelling van 3 % in 2020 halen, omdat het tekort aan private O&O-uitgaven van het Brussels Gewest gecompenseerd wordt door de private O&O-uitgaven van het Waals Gewest. Dat laatste punt stelt natuurlijk de kwestie van de administratieve grenzen van het Brussels Gewest aan de orde. Als men die kwestie zou benaderen in een metropolitaan kader, zou men natuurlijk een heel andere kijk op de zaak krijgen, aangezien een niet onaanzienlijk deel van de O&O-activiteiten in het Vlaams en Waals Gewest in de twee Brabanten wordt beoefend.
Uit de analyse kunnen twee duidelijke conclusies voor Brussel worden getrokken. Eerst is er vooral een tekort aan private O&O-uitgaven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat tekort wordt gecompenseerd door de goede cijfers van Wallonië. Vervolgens zou Brussel de proportioneel grootste inspanning moeten leveren om de doelstellingen tegen 2020 te halen, gesteld dat de nationale doelstellingen eenvormig omgezet kunnen worden naar het gewestelijk niveau.
De consolidatie in dit artikel toont duidelijk aan dat competitief onderzoek niet alleen een kwestie is van financiële middelen en betrokkenheid van alle (private en openbare) actoren, maar in de Belgische institutionele context ook een kwestie van coördinatie en omzetting van de doelstellingen naar de verschillende deelgebieden en gezagsniveaus.
Om dit artikel te citeren
Devillé, Hervé, “Gewestelijke financiering van de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling. Brussel en de doelstelling "Europa 2020"”, Brussels Studies [Online], Algemene collectie, nr. 82, 22 december 2014. URL: https://journals.openedition.org/brussels/1249
Contact
Benjamin Wayens, redactiesecretaris: bwayens[at]brusselsstudies.be