Skip to navigation – Site map

HomeDocumentsPress releases2020Kleinhandel in Brussel: de stad v...

2020
143

Kleinhandel in Brussel: de stad verzoenen met een sector in volle verandering

Editor's notes

Dit is het persbericht over het artikel van Benjamin Wayens, Tatiana Debroux, Pernelle Godart, Céline Mahieu, Mathieu Strale en Emmanuel d'Ieteren, gepubliceerd op 4 mei 2020. Lees het artikle.

De uitzonderlijke quarantaineperiode die op 18 maart 2020 in België begon, ging gepaard met de sluiting van alle niet-essentiële winkels. Hoewel de handel zich altijd al heeft moeten aanpassen aan externe factoren en een veranderende vraag, heeft de sector nooit eerder zo'n crisis gekend. De precieze impact van de buitengewone COVID-19-maatregelen is uiteraard nog niet bekend, maar wellicht hebben deze maatregelen bepaalde tendensen die al aan de gang waren in een stroomversnelling gebracht, binnen de sector in het algemeen en binnen de bedrijven in het bijzonder. In deze tijden van crisis voor de handel komt nummer 143 van Brussels Studies dan ook als geroepen. De synthesenota werd vlak voor de lockdown opgesteld door een team van onderzoekers van de Université libre de Bruxelles (ULB) en bedrijfsbegeleiders van GroupOne en biedt een overzicht van de beschikbare kennis over de handelssector in Brussel.

In 2017 waren er in Brussel ongeveer 20 700 verkooppunten voor goederen en diensten van commerciële aard gevestigd. De Brusselse handelssector kenmerkt zich dus door een aanzienlijk economisch belang (9 % van de werkgelegenheid in het gewest, en voor een groot deel daarvan is geen diploma vereist), maar ook door een extreme grilligheid. In bepaalde Brusselse handelskernen vertegenwoordigen de verkooppunten die een andere bestemming krijgen – ze verdwijnen, veranderen van activiteit of functie of worden omgebouwd of gesloopt – op jaarbasis 4 tot 9 % van de handelspanden. Deze cijfers moeten worden vergeleken met het aantal nieuw opgerichte verkooppunten, dat ervoor zorgt dat de balans tussen nieuwe en verdwenen verkooppunten bijna in evenwicht is (tussen 1997 en 2017 werd de gemiddelde jaarlijkse daling van het aantal winkels geraamd op -0,4 %). Het handelslandschap is dus zeer dynamisch in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Achter die vaststelling schuilen grondige veranderingen die met name voortvloeien uit de aanpassing aan het veranderende consumptiegedrag, nieuwe logistieke praktijken, verhuizingen met het oog op omzetbehoud door het vergroten van de verkoopoppervlakte, maar ook uit lokale dynamieken die inwerken op de onthaalomgeving van de handelsactiviteit.

De handelsomgeving is een bijzonder interessant aspect in het kader van een gewestelijk denkproces over deze activiteitensector, dat nooit eerder zo relevant was. In het laatste deel van de synthesenota gaan de auteurs dieper in op negen belangrijke uitdagingen, die ze gepaard laten gaan met aanbevelingen voor zowel de handelaars als de stadsbeheerders.

Volgens deze opmerkzame onderzoekers moeten we onder handelsomgeving eerst en vooral alle materiële en reglementaire voorzieningen met betrekking tot deze activiteit verstaan. In dat opzicht moet er absoluut rekening worden gehouden met de impact van bouwplaatsen, mobiliteitsplannen en andere grote evenementen op de bevoorradingsketen, de bereikbaarheid van handelszaken en de passage van klanten. De auteurs zijn dan ook voorstander van de ontwikkeling van een permanent denkproces en van alle actoren om de stad aantrekkelijk te houden voor de handel en de diversiteit in de sector te stimuleren. Op dat vlak stellen ze vast dat de verschuiving van de gewestelijke steunmaatregelen voor de handel van stadsvernieuwing naar economisch beleid delicaat is. Deze verschuiving biedt de mogelijkheid om een ondernemersbenadering op te nemen in het beheer van de stedelijke handel, maar men mag daarbij niet uit het oog verliezen dat het noodzakelijk is om het collectief te plannen door rekening te houden met de behoeften van de handel, en omgekeerd.

Tegenwoordig moet de handelsomgeving echter ook online worden bekeken. In 2018 heeft naar schatting 58 % van de Brusselaars regelmatig of occasioneel online aankopen verricht. Door de lockdownervaring zal dit cijfer wellicht verder stijgen. Dit betekent niet dat alle winkels online moeten gaan verkopen, want de e-commerce laat zich niet samenvatten tot louter de verkoop op internet. Vele kopers combineren trouwens het online opvragen van informatie met nadien de aankoop in een winkel, of omgekeerd. De fysieke handel biedt immers nog altijd als grote pluspunten de materialiteit van de producten en de dienstverlening door de handelaars, wat centraal staat in hun beroep. Het is dus veeleer zaak om de e-commerce te beschouwen als een verbinding tussen online aanwezigheid en fysieke verkooppunten, voor goederen of voor het ophalen van bestellingen. Vooral in de stad is het niet gezegd dat de handel al dan niet elektronisch zal zijn in de toekomst. Maar het is duidelijk dat de Brusselse handel zich zal moeten blijven heruitvinden. De faillissementen en reorganisaties als gevolg van de COVID-19-crisis zullen deze heruitvinding en de begeleiding daarvan ongetwijfeld absoluut noodzakelijk maken.

Om dit artikel te citeren
Wayens, Benjamin, Debroux, Tatiana, Godart, Pernelle, Mahieu, Céline, Strale, Mathieu en d’Iteren, Emmanuel, “Hedendaagse cohousingexperimenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”, Brussels Studies [Online], Synthesenota BSI, nr. 143, 4 mei 2020. URL: https://journals.openedition.org/brussels/4342

Contact
Benjamin Wayens, redactiesecretaris: bwayens[at]brusselsstudies.be

Search OpenEdition Search

You will be redirected to OpenEdition Search