De bouw van sociale woningen door de privésector
Notes de la rédaction
Dit is het persbericht over het artikel van Nicolas Bernard en Edoardo Traversa, gepubliceerd op 24 januari 2022. Lees het artikle.
De erg lange wachtlijsten in Brussel voor sociale woningen en het belang van een energiezuiniger vastgoedpark zijn enkele van de grote uitdagingen waarmee het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geconfronteerd wordt op het gebied van huisvesting. Het Gewest beschikt hiervoor echter maar over beperkte financiële actiemiddelen. In nummer 164 van Brussels Studies nemen Nicolas Bernard en Edoardo Traversa, allebei docent rechten respectievelijk aan de Université Saint-Louis – Bruxelles en aan de UCLouvain, mogelijke alternatieven van fiscale aard onder de loep. Volgens de auteurs zouden die oplossingen de productie van sociale nieuwbouwwoningen kunnen aanzwengelen en tegelijk een einde kunnen maken aan de huidige ongelijkheid in het systeem van een gedifferentieerd btw-tarief tussen publieke en privésector. Maar wat kan het Brussels Gewest dan concreet doen, aangezien btw valt onder de bevoegdheden van het federale niveau?
De twee hefbomen die werden vastgesteld, zijn van regelgevende en budgettaire aard. De eerste hefboom roept op tot een herdefiniëring van de term “sociale-huisvestingsbeleid” als ‘sociale huisvestingsbeleid’ en tot een verruiming van de maatschappijen die aanspraak kunnen maken op een btw-tarief van 6 % op de productie van nieuwbouwwoningen van sociale aard, teneinde de privésector te stimuleren om hierin te investeren. Op dezelfde manier zouden die privéactoren aangemoedigd kunnen worden door de gewestelijke tenlasteneming van het btw-verschil. Dit is uiteraard een grote financiële investering voor het Gewest, maar niet zo groot als wanneer het de bouw van die woningen alleen zou moeten dragen. Ongeacht of die de vorm aanneemt van een toepasbaarheid van het verlaagde btw-tarief van 6 % of van een gewestelijke compenserende subsidie, de eventuele financiële steun aan privéactoren die inspanningen zouden willen leveren in het kader van het sociale huisvestingsbeleid, is echter enkel denkbaar met compenserende maatregelen die de effectiviteit en duurzaamheid van deze sociale bestemming garanderen. Zo bepalen Nicolas Bernard en Edoardo Traversa drie absolute voorwaarden voor het verkrijgen van het fiscale voordeel door de privésector: een deel van de geproduceerde woningen verkopen aan een sociale huisvestingsmaatschappij of aan het Woningfonds, enkel vrij kunnen beschikken over de rest van de woningen mits naleving van bepaalde sociale voorwaarden (en gedurende een welbepaalde periode), en de transactie laten plaatsvinden in een wijk met een tekort aan sociale woningen.
Volgens de auteurs zouden de voorgestelde mechanismen het tegelijk mogelijk moeten maken om het sociale woningpark uit te breiden zonder tussenkomst van de federale overheid (tenzij dan financieel), om beter te voldoen aan de milieuvoorschriften (via nieuwbouw) en om een einde te maken aan een tweeledige juridische onregelmatigheid op het gebied van btw. Hierbij worden de kosten bij de federale overheid gelegd (indien van toepassing) en wordt er geen dwang uitgeoefend ten aanzien van de privéactoren. Deze voorstellen passen overigens in een dynamiek van diversifiëring van de actoren en zelfs hybridisatie van de juridische beginselen, wat nu meer dan ooit noodzakelijk is om de huisvestingscrisis aan te pakken.
Om dit artikel te citeren
Bernard, Nicolas en Traversa, Edoardo, “De bouw van sociale woningen door de privésector. De onvermoede hefbomen van het Brussels Gewest inzake btw”, Brussels Studies [Online], Algemene collectie, nr. 164, 24 januari 2022. URL: https://journals.openedition.org/brussels/5892
Contact
Tatiana Debroux, hoofdredacteur:
tdebroux[at]brusselsstudies.be