De territoriale inbedding van circulaire economische praktijken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onder de loep
Notes de la rédaction
Dit is het persbericht over het artikel van Deborah Lambert, Mariana Santos en David Bassens, gepubliceerd op 7 november 2022. Lees het artikle.
Gezien de grote economische en milieu-uitdagingen waarmee Brussel wordt geconfronteerd, zowel nu als de komende decennia, vindt het principe van een circulaire economie, die de manieren verandert waarop producten worden ontworpen, geproduceerd en geconsumeerd maar ook hergebruikt en gerecycleerd, stilaan ingang in het gewestelijke overheidsoptreden. Welke economische vormen bestaan er al in Brussel en waarop lijken ze? Welke voornaamste mogelijkheden bieden ondernemingen die actief zijn op het vlak van circulaire economie? Hoe passen zij binnen het gewestelijke grondgebied? Met welke beperkingen worden zij momenteel geconfronteerd in hun verdere ontwikkeling of bij de concrete verwezenlijking van hun doelstellingen? Deborah Lambert, Mariana Santos en David Bassens, geografen bij Cosmopolis Centre for Urban Research (Vrije Universiteit Brussel), onderzoeken deze vragen in het 173e nummer van Brussels Studies.
Daarvoor selecteerden ze zes casestudy’s uit de voedingssector, die verschillende ondernemersprofielen en doelstellingen hebben maar allemaal verband houden met circulariteitsprincipes: Atelier Groot Eiland, de coöperatie BEES coop, het bedrijf Building Integrated GreenHouses, de onderneming Brussels Beer Project, de organisatie Collectmet en de applicatie Too Good To Go. De auteurs benaderen deze activiteiten volgens hun “territoriale inbedding”, of de manier waarop ze geïntegreerd zijn in de bestaande sociaal-economische systemen. Ze voeren een multidimensionale analyse uit, waarbij ze nagaan hoe de activiteiten opgenomen zijn in het sociaal-economische, economische, culturele, financiële en institutionele weefsel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarvoor baseren ze zich op een dertigtal interviews, participerende observatie en een analyse van de door de bestudeerde structuren verstrekte documenten en van de voornaamste gewestelijke beleidsmaatregel op dit vlak, die onderdeel is van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) 2016-2020.
De eerste vaststelling houdt verband met de grote verscheidenheid aan vormen van “circulaire” initiatieven in Brussel, waarmee rekening moet worden gehouden met het oog op een degelijk steunbeleid. De analyse brengt ook enkele hiaten bij de implementatie van dergelijke activiteiten aan het licht, die een impact kunnen hebben op de verdere ontwikkeling van de activiteiten of die in strijd kunnen zijn met hun werkingsprincipes. De onderzoekers wijzen er in het bijzonder op dat er vaak een verschil is tussen de initiatiefnemers en de klanten van de projecten en het sociaal-economische profiel van de wijken waarin zij gevestigd zijn, dat er een tegenstelling is tussen de duurzaamheidsdoelstellingen en het type banen dat wordt gecreëerd (vaak onzeker of afhankelijk van subsidies), en dat veel projecten afhankelijk zijn van crowdfunding voor de opstart, wat de ontwikkeling van projecten voor bevoorrechte consumenten in de hand werkt, terwijl meer sociale en collaboratieve projecten op het vlak van circulaire economie baat zouden hebben bij institutionele steun die minder gericht is op marktgerichte economische modellen.
Voor een bredere verspreiding van het model van de circulaire economie is het ook belangrijk om de denkbeelden van de circulaire stad te diversifiëren, die zich al te vaak kenmerken door een technologische opvatting van de productieve stad, ten koste van begrippen als solidariteit en reciprociteit die in twee van de bestudeerde projecten naar voren komen. En tot slot, om een grotere diversiteit aan – al dan niet circulaire – activiteiten te bevorderen, lijkt het even cruciaal om in de stad betaalbare ruimten te voorzien voor minder financieel rendabele activiteiten.
Om dit artikel te citeren
Lambert, D., Santos, M en Bassens, D.., “De territoriale inbedding van circulaire economische praktijken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onder de loep”, Brussels Studies [Online], Algemene collectie, nr. 173, 7 november 2022. URL: https://journals.openedition.org/brussels/6270
Contact
Tatiana Debroux, hoofdredacteur:
tdebroux[at]brusselsstudies.be