Pièces justificatives
1
Bellver (Île de Majorque), 1322 Juillet 3
Le roi Sanç de Majorque mande au viguier de Roussillon, Bernat Guillem de Torèn42, d’aliéner les droits féodaux que possédait le vicomte Jaspert [V] de Castelnou à Corbère et Llupia afin de résorber ses dettes envers la Couronne et le vicomte d’Ille, Pere de Fenollet.
A. Original en latin, aujourd’hui perdu.
B. Copie, d’après A., aujourd’hui perdue, jadis insérée dans un vidimus du 3 août 1322 commandité par le viguier Bernat Guillem de Torèn auprès des scribes publics, Antoni Galotxer et Pere Berenguer.
C. Copie vidimée de B., établie le 26 novembre 1538 par le notaire perpignanais, Carles Compter : Perpignan, Archives des Pyrénées-Orientales, 1B75 (original en parchemin, dépourvu de sous-cote).
Sancius, dei Gratia rex Majoricarum, comes Rossilionis et ll2 Ceritanie et dominus Montispes[s]ulani fideli nostro Bernardo Guillermi de Torenno, militi, vicario Rossilionis et Vallispirii, salutem et gratiam. Intelleximus vos vendidisse castra de Sancto Felice superiori et de Sancto ll3 Felice inferiori nobilis Jazperti vicecomitis Castrinovi quondam precio quinque milium ducentum LXXVe librarum ratione illique peccunie summe in qua idem nobilis nobis erat obligatus. Cumque precium ll4 dictorum castrorum non sufficiat ad satisfaciendum nobis in predicta peccunie summa nobis debita per nobilem antedictum, ideo volumus et vobis mandamus etiam pro residuo dicte peccunie nobis adhucque ll5 restanti ad solvendum et eciam pro illis duabus milibus libris peccunie que comissa fuit nobili Petro de Fenolleto, vicecomiti Insule, ratione matrimonii quod fieri debebat inter Periconum43 de Fenolleto, ll6 filium44 ipsius nobilis, et Franciscam, filiam45 dicti nobilis Jazperti de Castronovo quondam, visis presentibus exponatis venale et vendi ac distrahi faciatis totum jus feudale et quodcunque aliud jus que idem nobilis ll7 quondam habebat in castro de Corbaria quod pro nobis tenetur in feudum ; et etiam totum jus feudale et quodcunque aliud jus que idem nobilis habebat in castro de Lupiano. Etsi precia inde habenda non ll8 sufficerint ad integram solutionem et satisfactionem, residuum dicte peccunie summe nobis adhucque restantis, ut premittitur, ad solvendum et dictorum duorum milium librarum debitarum dicto nobili Petro de Fenolleto ex causa ll9 predicta volumus et vobis mandamus quod de aliis feudis dicti nobilis quoque, que absque minori incomodo pupille heredis sue vendi potuerint, vendatis et distrahatis pro satisfaciendo nobis et dicto nobili Petro de ll10 Fenolleto in premissis. Datum in castro de Pulcrovisu, quinto nonas Julii, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo secundo.
2
Nevers (Nièvre), 1338 Octobre 19
Le roi Jacques [III] de Majorque mande aux procureurs de Roussillon et Cerdagne, Bernat Geli et Miquel Amarell, de verser au seigneur d’Apcher, Guérin [VI] de Châteauneuf[-de-Randon], en quatre annuités la somme de 700 livres de Barcelone due pour l’achat de la vicomté de Castelnou, après le versement d’une enveloppe de 400 livres le 24 juin 1338.
A. Original en latin, aujourd’hui perdu.
B. Copie, d’après A., enregistrée dans les archives de la Procuration royale des comtés de Roussillon et Cerdagne en 1338 : Perpignan Archives départementales des Pyrénées-Orientales, 1B95, fol. 1 v°-2 r° (Le mandement royal est précédé d’un regeste en catalan, ajouté après coup).
Domini de Apcherio
Jacobus, dei Gratia rex Majoricarum, fidelibus procuratoribus nostris in comitatibus Rossilionis et Ceritanie, Bernardo Egidii et Michaeli Amarelli, salutem et dilectionem. Mandamus vobis quatinus de pecunia nostra nobili et fideli consiliario ac nostro consanguineo carissimo, Guarino de Castronovo, domino de Apcherio, ex illa pecunie quantitate que sibi adjudicata existit per fidelem nostrum consiliarium, religiosum .. abbatem Arularum46, per nos solvendam ratione emptionis quam fecimus de vicecomitatu47 Castrinovi48, demptis ex ipsa quadringentis libris Barcelonensibus sibi jam solutis instanti festo beati Johannis de Junio, septingentas libras et residium dicte pecunie adjudicate infra quatuor annos a dicto festo antea computandos, videlicet quartam partem ipsius residui anno quolibet ipsorum quatuor, integre persolvatis, nostro alio super hoc jussu minime spectato. Datum in civitate Nivercenci49, nonodecimo die mensis Octobris, anno Domini millesimo trecentesimo trigesimo octavo.
Prenetz en compte al portador de la present ; les quals en G[uillem] Maso li Deu per carnsalada que ha comprada e pres de la cort : trente liures, cinch sous, vuit diners50.
3
Perpignan, 1339 Avril 11
Le roi Jacques [III] de Majorque mande aux procureurs de Roussillon et Cerdagne de verser au seigneur d’Apcher, Guérin [VI] de Châteauneuf[-de-Randon], en trois annuités la somme de 700 livres de Barcelone due pour l’achat de la vicomté de Castelnou à la suite de la suspension du mandement royal du 19 octobre 1338, publié ci-dessus.
A. Original en latin, aujourd’hui perdu.
B. Copie, d’après A., enregistrée dans les archives de la Procuration royale des comtés de Roussillon et Cerdagne en 1339 : Perpignan Archives départementales des Pyrénées-Orientales, 1B95, fol. 10 r°.
Se[n]yor d’Apxer
Jacobus, dei Gratia rex Majoricarum, fidelibus procuratoribus nostris in comitatibus Rossilionis et Ceritanie, salutem et dilectionem. Quamvis per alias solutiones quam inferius contineantur, subscriptam pecuniam solvi jussimus, cum nostro albarano facto in civitate Niver[c]enci51, nonodecimo die mensis Octobris, anno proxime preterito, quod albaranum valere52 nolimus, mandamus vobis quatinus de pecunia nostra nobili et fideli nostro consiliario ac consanguineo, dilecto Garino de Castronovo, domino de Abxerio53, ex illa pecunie quantitate que sibi adjudicata extitit per fidelem nostrum consiliarium, abbatem Arularum54, per nos solvenda ratione emptionis quam fecimus de vicecomitatu castrinovi, demptis ex ipsa quadringentis libris Barcelonensibus jam sibi solutis instanti festo beati Johannis de Junio septingentas libras et residuum dicte pecunie adjudicate infra tres annos a dicto festo inantea computandos, videlicet tertiam partem quolibet anno ipsorum trium annorum integre persolvatis, super hoc jussu nostro alio minime expectato. Datum Perpiniani, undecimo die mensis Aprilis, anno Domini millesimo trecentesimo trigesimo nono.
Restituta fuit dicto domino Garino.
4
Perpignan, 1341 Août 20
Le roi Jacques [III] de Majorque mande aux procureurs de Roussillon et Cerdagne de verser aux frères prêcheurs de Perpignan une rente annuelle de cent sous de Barcelone que le défunt vicomte de Castelnou, Jaspert [V], avait inscrite dans ses dispositions testamentaires.
A. Original en latin, aujourd’hui perdu.
B. Copie, d’après A., enregistrée dans les archives de la Procuration royale des comtés de Roussillon et Cerdagne en 1341 : Perpignan Archives départementales des Pyrénées-Orientales, 1B95, fol. 134 r° (Le mandement royal est précédé d’un regeste en catalan, sensiblement contemporain).
Jacobus, dei Gratia rex Majoricarum, comes Rossilionis et Ceritanie ac dominus Montispessulani, fidelibus nostris procuratoribus in Rossilione et Ceritania, salutem et gratiam. Cum per nobilem Jaspertum condam vicecomitem Castrinovi legati fuerint centum solidi Barchinonenses rendales annuatim conventui Fratrum Predicatorum Perpiniani pro uno anniversario annis singulis celebrando, prout constare dicitur ex tenore ultimi testamenti dicti Jasperti condam, nosque ad solvendum dictos centum solidos quolibet anno teneamur ex certis causis mandamus vobis quatinus illos annis singulis persolvatis, hoc facientes in libris officii vestri inseri in quibus talia sunt solita registrari. Datum Perpiniani, XX die Augusti, anno Domini trecentesimo quadragesimo uno.
Per dictum regem ad vicecancellarium Arnaldum de Lordato.
Perpianus Ymberti55.
Fo presentada a XXI d’agost MCCCXLI.