Kazerne Dossin (Mechelen): Een keuze voor duidelijkheid en mensenrechten
- Cet article est une traduction de :
- Caserne Dossin (Malines). Le parti pris de la clarté et des droits de l’homme [fr]
Entrées d’index
Haut de pageTexte intégral
1De Kazerne Dossin werd opgericht in de stad Mechelen en heeft de SS en de nazioverheden gediend om de in België gearresteerde Joden te verzamelen alvorens hen te deporteren, voor het merendeel naar Auschwitz. De meesten werden er vergast, een klein percentage werd gedwongen om dwangarbeid uit te voeren, de gemiddelde levensverwachting was drie maanden. In het totaal ging het hier om 25 259 gedeporteerden, waar er 1 223 van teruggekomen zijn. Een groot deel onder hen kwam uit een recente immigratie, vaak uit het Oosten in het algemeen en Polen in het bijzonder. Dit om aan de pogroms, het antisemitisme of economische of politieke onzekerheid te ontsnappen. Dit betekent dat veel Joden ten tijde van het nazisme in België reeds racisme, vervolgingen en de toestand van vluchtelingen, asielzoekers en immigranten hadden ervaren. De voormalige kazerne Dossin was vergelijkbaar met Westerbork in Nederland, Drancy in Frankrijk, Fossoli in Italië...
2Tot 2012 werd het museum ondergebracht in een deel van het gebouw zelf. Op 26 november van hetzelfde jaar opende een nieuwe tentoonstellingsruimte, ondergebracht in een grote kubus met uitzicht op de voormalige kazerne, waarin een ruimte wordt bewaard als gedenkteken. In tegenstelling tot de trend van de huidige scenografie in de musea, heeft Herman Van Goethem als ontwikkelaar en curator er niet voor gekozen de bezoeker te dompelen in een gesimuleerde sfeer die hem dichter bij de ervaring van de slachtoffers zou brengen (en die hem de verlossende illusie zou geven van een onmogelijke nabijheid).
3De zalen zijn verlicht, met hoge plafonds, de informatie is bereikbaar en verstaanbaar, waarbij het didactische aspect van de voorstelling de voorkeur krijgt. Een andere geslaagde weddenschap, dat overigens niet zonder intellectueel risico was, is het aanbrengen van de linken die naar de Holocaust hebben geleid, in de bijzondere context van de Tweede Wereldoorlog en – zonder enigszins de specificiteit van deze genocide te verminderen – de mechanismen van de discriminatie en het massageweld die de baan hebben geëffend naar ander collectief geweld op minderheidsgroepen of gedomineerde groepen die meestal het slachtoffer waren van raciale stigmatisering.
4De permanente tentoonstelling is verdeeld volgens drie thematische verdiepingen. Eerst de ‘massa’, dan de ‘angst’ en vervolgens de ‘dood’. Op het vierde verdiep kunnen tijdelijke tentoonstellingen ondergebracht worden en hebben de bezoekers een zicht op de wachtkamer van de dood.
Fotomuur van de gedeporteerde Joden vanuit Mechelen

Muur van gezichten in de inkomsthal die het geheel van de uit Dossin gedeporteerde Joden uitbeeldt, het gaat om 24 908 Joden en 351 Roma en Sinti. In kleur: de overlevenden. In zwart-wit: de vermoordden of degenen die overleden zijn door de kampomstandigheden. Anonieme gezichten: degenen die overleden zijn zonder dat een identificatie mogelijk was.
© Philippe Mesnard.
Inkomhal

Vertoning van een pedagogisch filmpje. Hier een tekening van de Sonderkommando David Olère, die de doorgang van een groep Joden naar de gaskamer illustreert.
© Philippe Mesnard.
Inkomhal

Dezelfde film, fragment over geweldplegingen toebedeeld aan jonge Afrikanen.
© Philippe Mesnard.
Migratie

Thematiek gekoppeld aan de mensenrechten, met aan de trap een overgang van het eerste verdiep (massa) naar het tweede verdiep (angst).
© Philippe Mesnard.
Uitsluiting

Thematiek gekoppeld aan de mensenrechten, met aan de trap een overgang van de tweede verdieping (angst) naar de derde verdieping (dood).
© Philippe Mesnard.
Kazerne Dossin

Vogelperspectief op de kazerne Dossin vanop de vierde verdieping van het museum.
© Philippe Mesnard.
Table des illustrations
![]() |
|
---|---|
Titre | Fotomuur van de gedeporteerde Joden vanuit Mechelen |
Légende | Muur van gezichten in de inkomsthal die het geheel van de uit Dossin gedeporteerde Joden uitbeeldt, het gaat om 24 908 Joden en 351 Roma en Sinti. In kleur: de overlevenden. In zwart-wit: de vermoordden of degenen die overleden zijn door de kampomstandigheden. Anonieme gezichten: degenen die overleden zijn zonder dat een identificatie mogelijk was. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-1.jpg |
Fichier | image/jpeg, 72k |
![]() |
|
Titre | Interactieve touchscreen |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-2.jpg |
Fichier | image/jpeg, 40k |
![]() |
|
Titre | Inkomhal |
Légende | Vertoning van een pedagogisch filmpje. Hier een tekening van de Sonderkommando David Olère, die de doorgang van een groep Joden naar de gaskamer illustreert. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-3.jpg |
Fichier | image/jpeg, 44k |
![]() |
|
Titre | Inkomhal |
Légende | Dezelfde film, fragment over geweldplegingen toebedeeld aan jonge Afrikanen. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-4.jpg |
Fichier | image/jpeg, 56k |
![]() |
|
Titre | Massa |
Légende | Eerste verdiep van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-5.jpg |
Fichier | image/jpeg, 60k |
![]() |
|
Titre | Massa |
Légende | Eerste verdiep van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-6.jpg |
Fichier | image/jpeg, 56k |
![]() |
|
Titre | Massa |
Légende | Eerste verdiep van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-7.jpg |
Fichier | image/jpeg, 60k |
![]() |
|
Titre | Migratie |
Légende | Thematiek gekoppeld aan de mensenrechten, met aan de trap een overgang van het eerste verdiep (massa) naar het tweede verdiep (angst). |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-8.jpg |
Fichier | image/jpeg, 32k |
![]() |
|
Titre | Angst |
Légende | Tweede verdieping van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-9.jpg |
Fichier | image/jpeg, 60k |
![]() |
|
Titre | Angst |
Légende | Tweede verdieping van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-10.jpg |
Fichier | image/jpeg, 48k |
![]() |
|
Titre | Angst |
Légende | Tweede verdieping van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-11.jpg |
Fichier | image/jpeg, 28k |
![]() |
|
Titre | Uitsluiting |
Légende | Thematiek gekoppeld aan de mensenrechten, met aan de trap een overgang van de tweede verdieping (angst) naar de derde verdieping (dood). |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-12.jpg |
Fichier | image/jpeg, 32k |
![]() |
|
Titre | Dood |
Légende | Derde verdieping van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-13.jpg |
Fichier | image/jpeg, 32k |
![]() |
|
Titre | Dood |
Légende | Derde verdieping van de permanente tentoonstelling. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-14.jpg |
Fichier | image/jpeg, 40k |
![]() |
|
Titre | Kazerne Dossin |
Légende | Vogelperspectief op de kazerne Dossin vanop de vierde verdieping van het museum. |
Crédits | © Philippe Mesnard. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-15.jpg |
Fichier | image/jpeg, 44k |
![]() |
|
Titre | Gedenkteken in de feitelijke kazerne |
Légende | Elke kolom stelt één van de 28 transporten voor die uit Mechelen vertrokken zijn. |
Crédits | © Georges Boschloos. |
URL | http://journals.openedition.org/temoigner/docannexe/image/1172/img-16.jpg |
Fichier | image/jpeg, 46k |
Pour citer cet article
Référence papier
Philippe Mesnard, « Kazerne Dossin (Mechelen): Een keuze voor duidelijkheid en mensenrechten », Témoigner. Entre histoire et mémoire, 115 | 2013, 110-119.
Référence électronique
Philippe Mesnard, « Kazerne Dossin (Mechelen): Een keuze voor duidelijkheid en mensenrechten », Témoigner. Entre histoire et mémoire [En ligne], 115 | 2013, mis en ligne le 01 juin 2015, consulté le 26 février 2021. URL : http://journals.openedition.org/temoigner/1172 ; DOI : https://doi.org/10.4000/temoigner.1172
Haut de page